Χριστουγεννιάτικα λαμπάκια

Κατά τη δεκαετία του 1970 έγινε μια επανάσταση στο φωτισμό διακόσμησης. Εμφανίστηκαν τα μίνι λαμπάκια, τα οποία γρήγορα κυριάρχησαν. Ένα μίνι λαμπάκι είναι ένα λαμπάκι με νήμα πυρακτώσεως αλλά δουλεύει με τάση 4,5Volt και μοιάζει όπως αυτό στην εικόνα. 

Αν σκεφτούμε όμως ότι συνδέουμε αυτά τα λαμπάκια των 4,5Volt με την τάση του σπιτιού μας που είναι 230Volt, θα αναρωτηθούμε: Τότε πως δουλεύουν; 

Το κλειδί για τη χρήση τους είναι ότι τα συνδέουμε στη σειρά. Αν πολλαπλασιάσουμε το 4,5 επί 50, παίρνουμε 225 Volt και αυτός είναι ο αριθμός από λαμπάκια που μπορούμε κατ' αρχήν να βάλουμε σε μια δεσμίδα. Η σύνδεση σε μια δεσμίδα των 50 λαμπιονιών είναι όπως στο παρακάτω σχήμα.

Τώρα μπορείτε να καταλάβετε γιατί αν λείπει έστω και ένα λαμπάκι της δεσμίδας η δεσμίδα δεν ανάβει. Απλούστατα διακόπτεται το κύκλωμα κι έτσι δεν περνάει ρεύμα από κανένα λαμπάκι. Όταν πρωτοεισήχθησαν τα μίνι λαμπάκια, αν καιγόταν ένα από αυτά θα έσβηνε όλη η δεσμίδα. Σήμερα μπορεί να καεί ένα λαμπάκι και η υπόλοιπη δεσμίδα να παραμένει αναμμένη, αλλά αν βγάλετε ένα λαμπάκι από τη βάση του θα σβήσει όλη η δεσμίδα. Η διαφορά αυτή στη συμπεριφορά εξηγείται διότι τα σύγχρονα λαμπάκια περιέχουν μια εσωτερική αντίσταση εκτροπής του ρεύματος, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα. 

Στα σύγχρονα μίνι λαμπάκια περιέχεται ένα σύρμα κάτω από το νήμα πυρακτώσεως. Αν το νήμα καεί, το ρεύμα περνάει από αυτό το σύρμα κι έτσι δεν σβήνει η δεσμίδα.

Αν κοιτάξουμε προσεκτικά μέσα στο λαμπάκι θα δούμε το σύρμα εκτροπής να φέρει μια επικάλυψη η οποία του δίνει μια υψηλή αντίσταση έως τη στιγμή που θα καεί το νήμα πυρακτώσεως. Τότε το ρεύμα που θα περάσει αποκλειστικά από το σύρμα εκτροπής θα λιώσει την επικάλυψη και θα ελαττωθεί έτσι η αντίσταση του σύρματος. Ένα τυπικό λαμπάκι έχει μια αντίσταση 7-8 Ω στο νήμα και 2-3 στο σύρμα εκτροπής από τη στιγμή που θα λιώσει η επικάλυψη. 

Είναι πολύ πιο συνηθισμένο αντί να αγοράζουμε δεσμίδα των 50 λαμπιονιών, να αγοράζουμε δεσμίδες των 100 ή 150 λαμπιονιών. Οι δεσμίδες αυτές είναι απλά δεσμίδες των 50 συνδεδεμένες παράλληλα όπως στο σχήμα: 

Αν βγάλετε ένα από τα λαμπάκια, η δεσμίδα του των 50 θα σβήσει, αλλά οι υπόλοιπες δεσμίδες δεν θα επηρεαστούν. Αν κοιτάξετε μια τέτοια δεσμίδα θα δείτε να υπάρχει ένα τρίτο καλώδιο που τρέχει κατά μήκος της δεσμίδας, και ξεκινάει είτε από το φις είτε από το πρώτο λαμπάκι Το καλώδιο αυτό εξασφαλίζει την παράλληλη σύνδεση κατά μήκος της γραμμής. 

Το μεγάλο πλεονέκτημα στα μίνι λαμπάκια είναι η χαμηλή τους ισχύς (περίπου 25 Watt ανά 50 λαμπάκια) και το χαμηλό τους κόστος. Το μεγάλο τους μειονέκτημα είναι τα χαλασμένα λαμπάκια. Είναι εύκολο να έχουμε χαλασμένα ή χαλαρά λαμπάκια γιατί λόγω του μικρού τους μεγέθους είναι αρκετά ευαίσθητα. 

 Από την ιστοσελίδα Howstuffworks, Δεκέμβριος 2003 και Physics4y.gr