Η μέτρηση του χρόνου στην αρχαιότητα

Με αφορμή το Φύλλο Εργασίας 2 της Φυσικής της Α΄ Γυμνασίου ας μάθουμε μερικά στοιχεία για τα πολύ παλιά ρολόγια.

Πολλοί είμαστε εξοικειωμένοι με τα σύγχρονα ακριβή ψηφιακά χρονόμετρα και ρολόγια. Όμως από τα αρχαιότερα ρολόγια είναι τα ηλιακά ρολόγια  και οι κλεψύδρες.  

Το ηλιακό ρολόι είναι μια συσκευή που μετράει το χρόνο με τη βοήθεια της σκιάς που ρίχνει ο ήλιος πάνω σε ένα αντικείμενο. Τα ηλιακά ρολόγια επινοήθηκαν από τους Χαλδαίους, που ήταν λαός της Μεσοποταμίας,  γύρω στο 2000π.χ. Στην χώρα μας υπάρχει ένα οριζόντιο ηλιακό ρολόι στον Εθνικό κήπο και ένα κατακόρυφο ηλιακό ρολόι στον Πύργο των Ανέμων (ή Αέρηδες) στην Πλάκα.

Ο Πύργος των Αέρηδων

Ηλιακό ρολόι στον Εθνικό Κήπο

Για όσους θέλουν να μάθουν πολλά περισσότερα για τα ηλιακά ρολόγια και τον τρόπο κατασκευής τους, μπορούν να ανατρέξουν στην ιστοσελίδα: http://sundials.gr/index.htm

Ας μιλήσουμε τώρα για την κλεψύδρα...

Η ετυμολογία της λέξης κλεψύδρα είναι από τις λέξεις "κλέπτω + ύδωρ". Το όργανο αυτό αποτελείται από δύο δοχεία που συγκοινωνούν με στενότατο σωλήνα, μέσω του οποίου το νερό ή η άμμος που υπάρχει στο ένα, αδειάζει σιγά- σιγά στο άλλο. Κατά τη διάρκεια μιας δίκης όταν ακουγόταν η φράση "εξέρρει το ύδωρ" ο αγορεύων έπρεπε να σταματήσει να μιλάει, ενώ η φράση "επίσχες το ύδωρ" που ακουγόταν όταν εξετάζονταν οι μάρτυρες σήμαινε ότι έπρεπε να διακοπή η ροή της κλεψύδρας.  

Πόσοι όμως γνωρίζουν ότι  υπάρχει και η Κλεψύδρα των Αθηνών, μια αρχαιότατη πηγή που βρίσκεται στην Ακρόπολη των Αθηνών και η οποία υφίσταται μέχρι σήμερα. Αρχαίοι σχολιαστές αναφέρουν ότι το πραγματικό της όνομα ήταν "Εμπέδω"  αλλά ονομάστηκε "κλεψύδρα" επειδή άλλοτε ξεχείλιζε και άλλοτε το νερό της εξαφανιζόταν.

Σήμερα η πηγή αυτή έχει εντοπιστεί στη βορειοδυτική πλευρά του βράχου της Ακρόπολης και μπορεί να κατέβει κανείς με υπόγεια σκάλα 69 βαθμίδων.

Περισσότερα εδώ: http://www.eie.gr/archaeologia/gr/02_DELTIA/Klepsydra.aspx

Πηγή: Βικιπαίδεια

Βερώνη Σ. - Γιαννοπούλου Α. / τμ.Α1 και Λεμονή Α. / τμ. Α2

Μερικά άλλα...

Ο Αστρολάβος είναι ένα αρχαίο αστρονομικό όργανο που χρησιμοποιούνταν για να προσδιοριστεί το ύψος ενός άστρου πάνω από τον ορίζοντα. Μέσω του αστρολάβου μπορούμε να βρούμε την ώρα της ημέρας, την ώρα ανατολής και δύσης του ηλίου κ.ά. Αργότερα αντικαταστάθηκε από τον εξάντα η χρήση του οποίου ήταν ευκολότερη.Τέλος, ο τετράντας μπορούσε να στοχεύσει τον ήλιο και έτσι να μετρηθεί ο χρόνος.

Γιαννιού Ι. / τμ. Α1