Ένας μεγάλος σεισμός και μια μεγάλη έκρηξη

Ο σεισμός

Ο μεγαλύτερος, κατά πάσα πιθανότητα,  καταγεγραμμένος σεισμός στην ιστορία είναι αυτός που χτύπησε και κυριολεκτικά ισοπέδωσε τη Λισαβόνα της Πορτογαλίας ανήμερα των Αγίων Πάντων (1^η Νοεμβρίου) του 1755. Λίγο πριν από τις δέκα το πρωί, η πόλη δέχτηκε ένα ξαφνικό πλευρικό τράνταγμα, που σήμερα εκτιμάται στους 9 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ και συνέχισε να σείεται τρελά επί επτά ολόκληρα λεπτά. Η ένταση ήταν τέτοια που ολόκληρο το λιμάνι της πόλης άδειασε, το νερό τραβήχτηκε στα ανοιχτά και επέστρεψε με τη μορφή ενός κύματος ύψους δεκαπέντε μέτρων, που συντέλεσε στην ολοκλήρωση της καταστροφής. Όταν επιτέλους, η δόνηση σταμάτησε, οι επιζήσαντες μπόρεσαν να απολαύσουν μόλις τρία λεπτά ηρεμίας πριν από τη δεύτερη δόνηση, που ήταν ελάχιστα ασθενέστερη από την πρώτη. Η τρίτη και τελική δόνηση ακολούθησε δύο ώρες αργότερα. Και οι 60.000 κάτοικοι της πόλης σκοτώθηκαν, ενώ σε απόσταση πολλών χιλιομέτρων όλα τα κτίρια κυριολεκτικά ισοπεδώθηκαν.

Συγκριτικά, αναφέρουμε ότι ο σεισμός του 1906 στο Σαν Φρανσίσκο εκτιμάται στα 7,8 της κλίμακας Ρίχτερ και διήρκεσε λιγότερο από τριάντα δευτερόλεπτα.

Η έκρηξη

Το 1815, στο νησί Σουμπάβα της Ινδονησίας, ένα όμορφο και για πολύ καιρό ήσυχο βουνό, το Ταμπόρα, εξερράγη θεαματικά, σκοτώνοντας με την έκρηξη και τα τσουνάμι που ακολούθησαν, κάπου 100.000 ανθρώπους. Ήταν η μεγαλύτερη ηφαιστειακή έκρηξη των τελευταίων 10.000 χρόνων – 150 φορές ισχυρότερη από αυτήν του όρους της Αγίας Ελένης και ισοδύναμη με 60.000 βόμβες τύπου Χιροσίμας.

Τα νέα δεν ταξίδευαν γρήγορα εκείνες τις μέρες. Στο Λονδίνο οι Times δημοσίευσαν ένα μικρό άρθρο –στην πραγματικότητα, μια επιστολή από έναν έμπορο – επτά μήνες μετά το συμβάν. Εν τω μεταξύ, όμως, οι συνέπειες από την έκρηξη του Ταμπόρα είχαν αρχίσει να γίνονται αισθητές. Εκατόν πενήντα κυβικά χιλιόμετρα στάχτης, σκόνης και άμμου είχαν διοχετευθεί στην ατμόσφαιρα, καλύπτοντας τις ακτίνες του ήλιου και προκαλώντας πτώση της θερμοκρασίας στη Γη. Τα ηλιοβασιλέματα ήταν ασυνήθιστα θολά και πολύχρωμα, πράγμα που αποτύπωσε στους πίνακές του ο ζωγράφος J.M.W. Turner, που αισθανόταν πανευτυχής. Ωστόσο, ο υπόλοιπος κόσμος ζούσε κάτω από ένα βαρύ, πνιγηρό πέπλο. Αυτό το νεκρικό σκοτάδι ενέπνευσε στον Byron τους παρακάτω στίχους:

Είδα ένα όνειρο, που δεν ήταν εντελώς όνειρο.

Ο λαμπρός ήλιος είχε σβήσει, και τ’ αστέρια περιφέρονταν τυχαία……

Η άνοιξη δεν ήρθε ποτέ και το καλοκαίρι ήταν κρύο: το 1816 έγινε γνωστό ως το έτος χωρίς καλοκαίρι. Τα σπαρτά δεν μεγάλωσαν. Στην Ιρλανδία ο λιμός, σε συνδυασμό με μία επιδημία τύφου, σκότωσε 65.000 άτομα. Στη Νέα Αγγλία το έτος έγινε ευρύτατα γνωστό ως το «Χίλια οκτακόσια του παγερού θανάτου». Ο πρωινός παγετός συνέχισε να εμφανίζεται έως και τον Ιούνιο, ενώ κανένας σπόρος δεν αναπτυσσόταν. Χωρίς ζωοτροφές τα οικόσιτα ζώα ψόφησαν ή χρειάστηκε να σφαχτούν πρόωρα. Από κάθε άποψη, ήταν μία τρομερή χρονιά – ίσως η χειρότερη που γνώρισαν οι αγρότες στη σύγχρονη εποχή.  

Πηγή: "Μικρή ιστορία περί των πάντων(σχεδόν)" του Bill Bryson Εκδόσεις Πόλις 


Ένα μεγάλο υπερηφαίστειο


Αυτό που βλέπετε στην εικόνα είναι μια λίμνη στην περιοχή της Νέας Ζηλανδίας. Αποτελεί τον κρατήρα ενός ηφαιστείου που δημιουργήθηκε πριν απο 26000 χρόνια. Είναι το μεγαλύτερο ηφαίστειο στον πλανήτη μας.